سبد گردشگری ورزشی خالی از تدبیر مسئولان

بسیاری از کشورها از گردشگری ورزشی به عنوان منبعی ارزآور بهره می برند اما در ایران ناهماهنگی فدراسیون ها با نهادهای مسئول این امر موجب شده تا رونق این شیوه از گردشگری آنچنان که باید توسعه پیدا نکند.

ایرنا: گردشگری از جمله منابع درآمدزایی بسیاری از کشورها به شمار می رود و یکی از نمودهای آن در دنیای کنونی، گردشگری ورزشی است که در قالب میزبانی تورنمنت ها، ایجاد کمپ های تمرینی، بازدید از پیست ها و مسابقات مختلف دنبال می شود.
امروزه سود سرشار از جذب توریسم ورزشی در برخی از کشورها رقمی چند برابر صادرات کالاهای تولیدی یا منابع زیرزمینی است.
روسیه، برزیل، آفریقای جنوبی و کشورهای دیگری که میزبانی تورنمنت های بزرگ ورزشی را برعهده داشته اند؛ توانسته اند سرمایه های زیادی را از طریق حضور طرفداران تیم های بزرگ دنیا در سرزمین خود جذب کنند.
در مسابقات فوتبال جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه «مایا لومیدزه» مدیر اجرایی انجمن متصدیان گردشگری روسیه در زمینه سود سرشار از گردشگری ورزشی، گفت: بنا بر اعلام کمیته برگزاری رقابت های جام جهانی ۲۰۱۸، این مسابقات بیش از ۸۵۰ میلیارد روبل (حدود ۱۳٫۵ میلیارد دلار) به تولید ناخالص داخلی کشور کمک کرده و در این بین فقط بخش گردشگری در طول برگزاری جام جهانی بین ۴۰ تا ۷۰ میلیارد روبل درآمدزایی داشته است.
همچنین برزیل در سال ۲۰۱۴ میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال را برعهده گرفت و در زمینه جذب توریسم انتظار مسئولان آن، ورود ۶۰۰ هزار خارجی به این کشور بود که در مقایسه با دوره‌های مشابه، این رقم افزایش بسیاری داشت. بانک مرکزی نیز تخمین زد که گردشگران حدود ۳۶۵ میلیون دلار در طول برگزاری این رقابت ها خرج کرده اند.
علاوه بر آن، سود حاصل از گردشگری ورزشی در آفریقای جنوبی میزبان مسابقات فوتبال جام جهانی ۲۰۱۰ به گونه ای بود که ۵۰۹ میلیون دلار به تولید ناخالص داخلی آنها افزوده شد. همچنین ۷۶۹ میلیون دلار سود به خانوار‌های این کشور رسید که سهم اقشار کم درآمد از این میزان، ۲۲۸ میلیون دلار بوده است.
با مشاهده چنین ارقامی به هنگام برگزاری رویدادهای بزرگ ورزشی در کشورهای میزبان، می توان عنوان کرد که توریسم ورزشی یکی از مهم ترین منابع ارزآوری در کشورها محسوب می شود.
در ایران نیز این امر یک ضرورت به شمار می رود؛ مهره ای که سالهاست از طرف مسئولان این عرصه مغفول مانده و نیازمند حمایت همه جانبه دولت، میراث فرهنگی و گردشگری و فدراسیون ها است.
ایران کشوری چهار فصل با جاذبه های گردشگری بسیار، مهد تمدن و برگزاری مسابقات باستانی چون کُشتی و ورزش های بیشماری است که برپایی هرکدام از این مسابقات می تواند با جذب گردشگران ورزشی بسیار سرمایه های زیادی را روانه این مملکت کند.
اقتصاد ایران سالهاست که برپایه منابع نفتی تحت تاثیر بازارهای جهانی قرار می گیرد تا جایی که در برخی زمانها این قیمت به پایین ترین میزان خود می رسد و همین تاثیرپذیری سبب بی ثباتی اقتصادی در برخی از دوره ها شده است. هرچند کارشناسان اقتصادی صادرات غیرنفتی را راهکار مناسبی برای جایگزینی نفت قلمداد می کنند اما نباید فراموش کنیم ورود ارز به ایران توسط گردشگران ورزشی می تواند یکی از به صرفه ترین منابع ارزآوری باشد.
تنها ارگانی که در ایران مسئول اصلی این امر محسوب می شود، انجمن گردشگری ورزشی زیرمجموعه فدراسیون ورزش های همگانی است. سازمان تربیت بدنی در ۱۳۸۴ این انجمن را تاسیس کرد؛ این انجمن بخشی از کمیته ملی المپیک نیز محسوب می شود.
در طول این سالها مسابقات بسیاری در ایران برگزار شد و همزمان با برپایی این رویدادها تماشاگران زیادی برای دیدن مسابقات به شهرهای مختلف ایران یا کشورهای میزبان رقابت های جهانی می رفتند. این طرفداران نیازمند اسکان و تهیه غذا و حتی دیدار از مجموعه های تاریخی ارزشمند در شهر یا کشور میزبان مسابقه بودند.
انجمن گردشگری ورزشی متولی اصلی این امر محسوب می شود، اما به نظر می رسد که فدراسیون ها و مسئولان عرصه ورزش به ویژه در کمیته ملی المپیک در واقعیت امر این مسئولیت را از این انجمن گرفته و تنها نام آن را برای نهاد متولی گردشگری ورزشی به میراث گذاشته اند.
این انجمن از سال ۱۳۹۰ تلاش کرد تا با پرورش راهنمایان تخصصی گردشگری ورزشی این مسیر را هموار سازد، اما در طول این سالها تنها توانست ورزش را همراه با گردشگری در سبد برنامه خانواده ها بگنجاند و بدون هیچ کمکی از رسیدن به هدف اصلی بازماند.
اهمیت این موضوع سبب شد تا در این زمینه با «رضا خوش سرود» رییس انجمن گردشگری ورزشی به گفت وگو بپردازیم.
وی با اشاره به اینکه وظیفه انجمن گردشگری ورزشی خلق یک رویداد ورزشی نیست، گفت: برگزاری مسابقات در سطح منطقه، آسیا و جهانی برعهده فدراسیون های ورزشی است و به هنگام برگزاری مسابقات باید از انجمن گردشگری ورزشی بخواهند که در این امر به آنان کمک شود.
خوش سرود ادامه داد: به عنوان نمونه فدراسیون فوتبال درگیر برگزاری بازی ذوب آهن اصفهان با پرسپولیس تهران است، در این میان طرفدارانی که می خواهند از اصفهان و اقصی نقاط کشور به استادیوم آزادی بیایند، دچار سردرگمی می شوند. زیرا نمی دانند با ماشین شخصی یا با اتوبوس به دیدن این بازی بیایند و تعداد زیادی از آنان یک یا دو روز قبل از مسابقات راهی تهران می شوند و در اطراف ورزشگاه آزادی چادر می زنند که این امر چهره نامناسبی به شهر خواهد داد. علاوه بر آن مشکل غذا و عوامل دیگر به این مشکلات اضافه می شود، حتی بلیت این مسابقات را باید از بازار سیاه تهیه کند و ممکن است بلیط به دست آنان نرسد.
رییس انجمن گردشگری ورزشی افزود: برای برگزاری این مسابقات اگر فدراسیون فوتبال همکاری مستمر و بهینه با انجمن داشته باشد، می توانیم دستگاه های اتوبوس برای انتقال هواداران به ورزشگاه، محل اسکان، تهیه غذا، خدمات چتری در حوزه گردشگری و حتی بلیت را فراهم کنیم تا یک طرفدار، دغدغه ای برای تماشای یک مسابقه نداشته باشد.
وی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر اینکه همکاری میان فدراسیون ها و انجمن گردشگری ورزشی هرگز وجود ندارد، گفت: بسیاری از این فدراسیون ها در تشکیلات خود، کمیته های غیر رسمی را تشکیل می دهند که همان حالت بازار سیاه را برای تهیه بلیتها دارد، اما هرگز به مشکل های پیرامون آن اهمیتی نمی دهد.
خوش سرود یادآور شد: در ایران از گردشگری ورزشی برای درآمدزایی بهره نمی برند، فدراسیون ها با آژانس های مسافرتی قراردادی را منعقد می کنند و سود حاصل از این مسابقات تنها به جیب خودشان می رود و این امر به نفع منافع ملی در گردشگری ورزشی نخواهد بود. همچنین برای اعزام تماشاگران به مسابقات برون مرزی نیز به همین صورت عمل می کنند و درآمدشان هم عاید خودشان می شود.
رییس انجمن گردشگری ورزشی با اشاره به اینکه این شیوه کمکی به رشدی گردشکری ورزشی نمی کند، افزود: در کمیته ملی المپیک، کمیسیون توریسم ورزشی وجود دارد، این انجمن در سال ۲۰۱۴ به جهت اعزام طرفداران به مسابقات جام جهانی فوتبال برزیل پیشنهاداتی را ارائه کرد، اما نه با این پیشنهادات و نیز اعزام طرفداران موافقت نشد و تنها دلیل نارضایتی از طرف مسئولان امر این بود که اعزام تماشاگران دردسرساز است.
وی درخصوص بروز مشکلات ناهماهنگی فدراسیون ها با انجمن گردشگری ورزشی برای اعزام طرفداران به مسابقات جهانی، عنوان کرد: باید به هواداران آموزش های خاصی درباره نوع تشویق و استفاده از شعارهای تبلیغاتی داده شود، بسیاری از این طرفداران با حضور در این مسابقات برخی نکات را رعایت نمی کنند، به عنوان نمونه لباسی که مناسب تشویق آن تیم است را نمی پوشند و شعارهایی را در جمعیت هواداران فریاد می زنند که با فرهنگ ایرانی همخوانی ندارد. حتی ممکن است با حرکتی ناپسند، چهره ورزش کشور را خدشه دار کنند.
خوش سرود رونق گردشگری ورزشی و جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی را در گرو عزم جدی مسئولان می داند و می گوید: امروزه مسئولان ورزشی و نیز گردشگری کشور برنامه ریزی خوب و بهینه ای را در این زمینه انجام نمی دهند، گرچه از ابتدای برگزاری تمام مسابقات در ایران تاکنون هیچگونه بهره برداری از ظرفیت های گردشگری ورزشی نشده است و این امر یکی از معضل های بزرگ جامعه ایرانی است.
از گفته های مسئول انجمن گردشگری ورزشی و شواهد امر در برگزاری مسابقات چنین بر می آید که نبودن برنامه ریزی صحیح در حوزه گردشگری ورزشی و بهره نگرفتن از افراد متخصص، این حوزه را با چالش های بسیاری روبرو کرده است. بنابراین تنها راه آن برنامه ریزی بهینه و بلندمدت مسئولان ورزشی و گردشگری کشور برای رشد و ارتقای آن و کمک به جذب سرمایه است.